Điều gì có thể xảy ra khi ông Trump không ký ban hành dự luật kích thích tài khoá mới?

Như tin đã đưa, sau khi Thượng viện và Hạ viện Mỹ thống nhất được gói kích thích tài khoá mới để hỗ trợ nền kinh tế sau nhiều tháng đàm phán thì bất ngờ lại đến, và vẫn như thường lệ, từ ông Trump. Cụ thể là ông Trump muốn có sự hỗ trợ người dân với mức 2,000 USD được phát dưới dạng séc, và có thể không ký nếu thiếu đi điều này. Vậy diễn biến tiếp theo có thể thế nào? Mời anh em cùng tìm hiểu!


Tổng thống Trump đã ám chỉ rằng ông có thể không ký vào dự luật nếu không có những thay đổi đáng kể. Trong một đoạn video ông đăng trên Twitter, Tổng thống cho biết dự luật được chuyển đến ông là “một điều đáng xấu hổ”, ông còn nói rằng đây không chỉ là một “sự chi tiêu lãng phí” mà số tiền kích thích dưới dạng séc (phát cho người dân) “thấp đến mức nực cười”. Ông yêu cầu nghị viện “sửa đổi” dự luật và tăng số tiền cứu trợ từ 600 lên 2,000 USD.



Động thái này của ông Trump đã đe doạ nghiêm trọng dự luật kích thích mà Lưỡng đảng phải mất nhiều tháng mới có thể đạt được. Nó cũng xảy ra trong thời điểm mà chính phủ Mỹ đối mặt với nguy cơ đóng cửa nếu không thông qua dự luật tài trợ trị giá 1.4 nghìn tỷ USD, vốn được bỏ phiếu cùng với gói kích thích.

Điều gì có thể xảy ra tiếp theo?

Hạ viện nâng số tiền kích thích cứu trợ lên mức 2,000 USD

Chủ tịch Hạ viện Pelosi và các đảng viên Đảng Dân chủ đã nhanh chóng phản ứng với động thái của Trump, bà nói: “Hãy làm điều đó. @RashidaTlaib và tôi đã đồng viết bản sửa đổi với các khoản séc trị giá 2,000 USD, nó đã sẵn sàng để triển khai. Đảng Dân chủ sẵn sàng đưa vấn đề này ra Hạ viện trong tuần này với sự đồng thuận.” Bà cũng nói rằng sẽ áp dụng luật để tăng qui mô các khoản tiền phát trực tiếp cho người dân.

Pelosi đã gửi một lá thư cho các đảng viên Dân chủ tại Hạ viện vào đầu ngày 24/12 để thông báo cho họ về kế hoạch sẽ đưa ra một bộ luật riêng biệt cho một cuộc bỏ phiếu vào thứ Năm. Bà viết: “Để làm như vậy cần có sự đồng ý của Lãnh đạo Đảng Cộng hòa. Nó cần được cả Hạ viện và Thượng viện chấp thuận… chúng tôi đang chờ tin từ nhà lãnh đạo Hoyer và McCarthy sẽ đồng ý/ từ chối yêu cầu này.”

[Cập nhật: trong cuộc gọi hội nghị GOP hôm thứ Tư, McCarthy đã chỉ ra rằng yêu cầu đồng ý về việc nâng số tiền séc đã không được thông qua]

Thượng viện cũng cần thông qua đề xuất kích thích 2,000 USD

Ngay cả khi luật tăng khoản thanh toán lên 2,000 USD được Hạ viện thông qua, nó vẫn cần sự nhất trí của Thượng viện. Các bình luận mới từ các Thượng nghị sĩ cho thấy nó rất khó để được thông qua. Thượng nghị sĩ Rand Paul (Kentucky) bình luận: “Đó là một ý tưởng mang hơi hướng xã hội chủ nghĩa, cánh tả, thực sự ngớ ngẩn khi phát tiền miễn phí cho mọi người.”

Việc phát các tấm séc 600 USD đã chiến đến 167 tỷ USD trong thoả thuận kích thích mà hai đảng đồng ý (900 tỷ USD), việc tăng số tiền lên 2,000 USD, nếu chỉ áp dụng cho người trưởng thành thì cũng đã cần thêm 370 tỷ USD, Ernie Tedeschi, một nhà kinh tế và là cựu quan chức Bộ Tài chính trong chính quyền Obama cho biết. Điều này sẽ đưa tổng chi phí của gói kích thích lên trên 1 nghìn tỷ USD - một mức “giới hạn cứng” được áp đặt bởi Lãnh đạo Đa số Thượng viện Mitch McConnell và các đảng viên Cộng hòa tại Thượng viện.

Điều gì sẽ xảy ra nếu luật tăng khoản thanh toán lên 2,000 USD không thể vượt qua Lưỡng viện?

Ông Trump là một bậc thầy trong việc sử dụng ngôn ngữ mơ hồ. Ông không đe dọa phủ quyết gói cứu trợ một cách rõ ràng và thậm chí không sử dụng từ “phủ quyết”. Mặc dù ông chắc chắn ngụ ý rằng ông sẽ không ký các dự luật tài trợ của chính phủ và các dự luật cứu trợ đại dịch mới, ông có thể làm như vậy nếu dự luật tăng khoản thanh toá đã nói ở trên không được thông qua. Nếu ông Trump không ký luật, các bước tiếp theo sẽ phụ thuộc vào thời gian và phương cách của ông.

Nếu dự luật không được gửi cho ông Trump vào thứ Tư, sẽ có nguy cơ áp dụng “quyền phủ quyết bỏ túi” (pocket veto) - kịch bản mà ông Trump không ký dự luật và nó sẽ “chết” vì không có hành động nào được thực hiện trước khi Nghị viện lần thứ 117 bắt đầu. Trump có 10 ngày để hành động đối với dự luật (trừ ngày Chủ nhật). Với dự luật lên đến 5,593 trang, nó có thể không đến tay ông trước Thứ năm hoặc Thứ sáu.

Nếu ông Trump phủ quyết hoàn toàn dự luật trong vài ngày tới, thì Thượng viện và Hạ viện có thể bỏ phiếu để thay thế quyền phủ quyết của Trump. Thượng viện đã bỏ phiếu 92-6 ủng hộ dự luật, vượt quá 2/3 số phiếu cần thiết để làm điều này. Tương tự, Hạ viện đã cũng đã đạt được số phiếu đủ để làm điều này.

Tuy nhiên, không rõ liệu đảng Cộng hòa có đủ can đảm để chống lại Tổng thống khi ông ấy đã có thông điệp rõ ràng. Nếu đảng Cộng hòa nhượng bộ, quyền phủ quyết của ông Trump có thể vẫn hiệu lực và quá trình này có thể mất đến hàng tuần và đi kèm với đó là các thách thức về thời hạn.

Thời gian đang đếm ngược!

Chính phủ liên bang hiện chỉ được tài trợ đến hết ngày 28/12. Nếu Trump phủ quyết hoặc quyết định không ký dự luật kích thích, chính phủ sẽ phải đóng cửa. Điều này sẽ khiến hàng triệu nhân viên liên bang mất việc tạm thời và đóng băng nhiều bộ phận chính phủ. Trong thời kỳ bình thường, điều này có thể không gây ra những vấn đề quá lơn, nhưng với tình hình đại dịch và quá trình phân phối vắc-xin hiện tại, nó sẽ là vấn đề nghiêm trọng.



Ngoài ra, với việc ông Trump trì hoãn hoặc không có hành động nào, sinh kế của hàng triệu người Mỹ vốn đang gặp khó khăn sẽ bị đe dọa. Thỏa thuận kích thích kinh tế trị giá 900 tỷ đô la không chỉ là về việc phát tiền cứu trợ cho người dân. Nó còn gia hạn một số chương trình thất nghiệp.

Tương tự như vậy, luật mới sẽ mở rộng lệnh cấm trục xuất (đối với người thuê nhà) dự kiến sẽ hết hạn vào cuối năm 2020, điều này sẽ khiến hàng triệu người có nguy cơ bị trục xuất trong năm mới. Nó có thể khiến nhiều người không được đáp ứng các nhu cầu cơ bản như thực phẩm và chỗ ở, đồng thời làm giảm chi tiêu và cản trở sự phục hồi kinh tế vốn đã suy yếu.

Kịch bản bất ngờ

Trừ khi Hạ viện và Thượng viện thông qua một dự luật độc lập tăng quy mô các khoản séc lên 2,000 USD, mọi chuyện sẽ được giải quyết mặc dù kịch bản này rất khó xảy ra.

Tóm lại, thời gian không còn nhiều, nếu Tổng thống và Lưỡng viện không nhanh chóng hành động, sẽ có những rắc rối lớn ở thời khắc chuyển giao sang năm 2021.