Ông Trump sắp trở thành Tổng thống Vịt què?

Theo thông tin từ giới truyền thông thì ông Joe Biden vừa đắc cử vị trí Tổng thống Mỹ, trở thành vị Tổng thống thứ 46 của xứ cờ hoa, sau khi vượt mốc 270 phiếu đại cử tri. Hiện ông Donald Trump đương kim Tổng thống vẫn đang đe dọa đâm đơn kiện ra tòa và kết quả chính thức còn phải đợi ngày bỏ phiếu đại cử tri vào giữa tháng 12 tới. Tuy nhiên, ở thời điểm này, chúng ta tạm xem ông Joe Biden là Tân tổng thống nhé.

Việc ông Joe Biden đắc cử đã biến ông Donald Trump trở thành một Tổng thống vịt què - lame duck president

Ở bên Mỹ, từ "vịt què" (lame duck) là một từ lóng ban đầu ám chỉ những nhà đầu tư không có khả năng trả nợ, nhưng gần đây thì được dùng cho các Tổng thống Mỹ ở giai đoạn cuối nhiệm kỳ, không tái cử và sắp chuyển giao quyển lực. Đó là giai đoạn sau bầu cử Tổng thống và giai đoạn trước khi tân Tổng thống chính thức nhậm chức, khoảng từ sau bầu cử ở tháng 11 năm trước đến ngày 20/01 năm sau, tầm gần 2 tháng.

Trong giai đoạn này, đương kim Tổng thống được cho là không còn nhiều thực quyền hoặc động lực làm việc. Tuy nhiên, thực tế đã chứng kiến nhiều Tổng thống Vịt què hoạt động mạnh mẽ vào những thời điểm "cuối mùa giải" như vậy.

Một số hoạt động ấn tượng của các Tổng thống Vịt què được ghi nhận trước đây (Theo nld):

• Tổng thống Mỹ thứ 34 Dwight D. Eisenhower đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Cuba vào tháng 1-1961, ngay trước khi chuyển giao quyền lực cho chính quyền John F. Kennedy. Vị tướng 5 sao này cũng chuẩn bị tươm tất cho chiến dịch sau này gọi là cuộc đổ bộ vịnh con heo của Cuba.
• Trước khi rời nhiệm sở, chính quyền của Tổng thống Mỹ thứ 39 Jimmy Carter từng ban hành một loạt quy định mới dài tới 24.000 trang, còn chính quyền của ông Bill Clinton có 26.000 trang tổng hợp các quy định mới. Chừng đó đã đủ sức “chôn vùi” người kế nhiệm trong núi công việc giấy tờ.
• Tuy nhiên, không phải hành động phút chót nào của các tổng thống cũng gây bất lợi cho người kế nhiệm. Chẳng hạn, Tổng thống John Tyler đã sáp nhập bang Texas chỉ 3 ngày trước khi chính quyền mới của Tổng thống James K. Polk nhậm chức năm 1845.

Các chính trị gia này bị coi là yếu nhưng dễ “làm liều hơn” khi không còn vướng bận những cam kết với cử tri. Để giảm thiểu nguy cơ này, Washington đã thông qua Điều bổ sung sửa đổi thứ 20 của Hiến pháp Mỹ (còn gọi là Điều bổ sung sửa đổi “vịt què”) năm 1933 bằng cách rút ngắn thời gian của giai đoạn “vịt què”.

Theo đó, thời gian của giai đoạn giữa ngày bầu cử và ngày bắt đầu nhiệm kỳ mới của tổng thống và quốc hội được rút ngắn hơn 1 tháng. Lễ nhậm chức của tổng thống và phó tổng thống đổi từ ngày 4-3 sang ngày 20-1. Còn quốc hội sẽ triệu tập vào ngày 3-1 thay vì ngày 4-3.

Từ ngữ này còn được sử dụng ở tầm quốc tế. Trong hội nghị G20 ở Úc vào cuối tháng 11/2016, sau khi ông Donald Trump đã đắc cử, Cựu Tổng thống Liên Xô Gorbachev đã gọi ông Obama là 'con vịt què'

Ngay cả quốc hội và thượng nghị sỹ Mỹ ở những giai đoạn cuối nhiệm kỳ cũng được gọi là Quốc hội Vịt què hay Nghị sĩ Vịt què.

Tóm lại, từ lóng Tổng thống Vịt què là từ ngữ chỉ đương kim Tổng thống vào cuối nhiệm kỳ của ông ấy, khi không còn khả năng đi tiếp một nhiệm kỳ nữa. Còn câu chuyện của ông Biden và ông Trump hiện tại, có thể có hoặc không có vấn đề kiện cáo, việc này xin nhường lại cho những người am hiểu chính trị và các nhà tư pháp Hoa Kỳ