Thị trường sẽ thế nào nếu xảy ra chiến tranh tại Ukraine? Lịch sử cho thấy điều gì?

Một trong những điểm nóng tiềm ẩn rủi ro đối với thị trường thời điểm hiện tại chính là khả năng xảy ra chiến tranh tại Ukraine, theo logic thông thường, một khi chiến tranh xảy ra thì cac loại tài sản trú ẩn như vàng, JPY, USD, CHF sẽ tăng giá; trong khi các loại tài sản rủi ro như chứng khoán, hàng hoá nói chung sẽ giảm. Trong bài viết này chúng ta sẽ cùng bàn luận sâu hơn một chút về phản ứng của thị trường nếu kịch bản chiến tranh xảy ra, cơ sở cho điều này là thống kê về những biến động trong quá khứ.

Nguồn gốc căng thẳng giữa Nga và Phương Tây quanh vấn đề Ukraine

Theo VnExpress, trong nhiều năm qua, tình hình biên giới giữa Nga và Ukraine được coi là một "lò lửa" thường xuyên âm ỉ cháy, với giao tranh giữa quân đội chính phủ Ukraine với phe ly khai miền đông được Nga hậu thuẫn. Tiếp thêm sức nóng cho căng thẳng khu vực là nỗ lực không ngừng của Ukraine nhằm tăng cường quan hệ với phương Tây, hướng tới mục tiêu trở thành một thành viên NATO, kịch bản mà Nga luôn coi là "không thể chấp nhận".

Bộ Quốc phòng Ukraine ngày 3/11/2021 thông báo khoảng 90,000 quân Nga tập trung cách biên giới khoảng 260 km. Ảnh vệ tinh của Maxar công bố khi đó cho thấy 1,000 phương tiện cơ giới của Nga, trong đó có xe tăng, thiết giáp và pháo tự hành, tập trung tại thị trấn Yelnya, cách biên giới Ukraine khoảng 250 km về phía bắc.

Động thái điều quân diễn ra trong bối cảnh Nga áp dụng chính sách cứng rắn hơn với Ukraine. Tổng thống Vladimir Putin cảnh báo nếu NATO tăng cường hiện diện trên trên lãnh thổ Ukraine, điều đó sẽ "vượt lằn ranh đỏ với Nga".



>> Đọc thêm bài hay: https://traderviet.org/t/49625/

Thị trường bị ảnh hưởng thế nào trong các cuộc chiến tranh ở quá khứ

Tính trong khoảng 60 năm qua, khi có biến động chính trị xảy ra, chỉ số SP500 của Mỹ đã giảm khoảng 5% trong vòng 22 ngày, một con số không lớn và có thể khiến nhiều người bất ngờ.



Theo LPLresearch, chỉ số S&P 500 giảm trung bình 5% trong 20 sự kiện địa chính trị lớn kể từ cuộc tấn công Trân Châu Cảng năm 1941. Thời gian tạo đáy trung bình là sau 22 ngày, và thời gian trung bình để phục hồi hoàn toàn các khoản lỗ chỉ vào khoảng 50 ngày.

Chúng ta cùng đến với một thống kê khác về hiệu suất của thị trường xung quanh thời điểm xảy ra các cuộc chiến tranh.

>> Đọc thêm bài hay: https://traderviet.org/t/52158/



Đây là thống kê hiệu suất thị trường theo các cuộc chiến từ 1926-2013, với 4 cuộc chiến lớn gồm: Chiến tranh vùng Vịnh, chiến tranh Việt Nam, chiến tranh Triều Tiên, và Thế chiến II.

Toàn bộ thời gian nghiên cứu, từ năm 1926 đến tháng 7 năm 2013 được tô màu xanh lam và thời kỳ chiến tranh được tô màu đỏ. Tất cả các cuộc chiến riêng lẻ cũng đều được thống kê. Điều thú vị là cả cổ phiếu vốn hóa lớn và vốn hóa nhỏ đều hoạt động tốt hơn với ít biến động hơn trong thời chiến. Chiến tranh Việt Nam là một ngoại lệ, khi lợi nhuận cổ phiếu thấp hơn mức trung bình cả kỳ. Mặc dù vậy, lợi nhuận thời kỳ này vẫn là dương và cao hơn so với trái phiếu và tiền mặt.

Điều thú vị là mức độ biến động của thị trường chứng khoán thấp hơn trong thời kỳ chiến tranh. Theo trực giác, người ta sẽ cho rằng sự không chắc chắn của môi trường địa chính trị sẽ khiến thị trường biến động mạnh. Tuy nhiên, điều đó đã không xảy ra, ngoại trừ trong Chiến tranh vùng Vịnh khi mức độ biến động gần bằng với mức trung bình lịch sử.

Lợi nhuận của thị trường chứng khoán trong cuộc chiến vùng Vịnh là khác với các cuộc chiến còn lại. Cuộc chiến này rất ngắn, kéo dài chưa đầy một năm. Khoảng thời gian này cũng trùng với thời điểm giá dầu tăng đột biến và đã đẩy nền kinh tế vào một cuộc suy thoái ngắn hạn. Điều này là khá mới mẻ. Trong các cuộc chiến tranh trước đây, nền kinh tế tiếp xúc nhiều hơn với nguyên liệu sản xuất và tài nguyên thiên nhiên, khiến nhu cầu lớn hơn nhằm cung cấp cho chiến tranh. Tuy nhiên, đến những năm 1990, nền kinh tế đã chuyển khỏi công nghiệp nặng và chuyển sang nền kinh tế “dựa trên tri thức” như hiện nay. Do đó, nhu cầu quân sự có ít tác động hơn - dù tốt hơn hay xấu hơn - đối với tăng trưởng kinh tế.

Trái phiếu nói chung có hiệu suất kém hơn mức trung bình của lịch sử trong thời kỳ chiến tranh. Điều này có thể bởi vì lạm phát trong thời chiến là cao hơn. Trong lịch sử, hiệu suất đầu tư của trái phiếu có mối tương quan nghịch với lạm phát. Một cách giải thích khác là các chính phủ đi vay nhiều hơn trong các cuộc chiến tranh, do đó khiến lợi tức trái phiếu tăng và giá trái phiếu giảm xuống.

>> Đọc thêm bài hay: https://traderviet.org/t/50197/

Kết luận:

Với tình trạng lạm phát cao hơn và việc chính phủ đi vay ngày càng nhiều cùng với nguy cơ chiến tranh, các nhà đầu tư tìm kiếm sự an toàn có thể cần suy nghĩ kỹ trước khi chuyển tài sản từ cổ phiếu sang trái phiếu.

Tăng trưởng kinh tế, thu nhập, định giá, lãi suất, lạm phát và một loạt các yếu tố khác cuối cùng sẽ quyết định hướng đi trong tương lai của thị trường cổ phiếu và trái phiếu. Mặc dù sự sụt giảm mạnh có thể xảy ra nếu chiến tranh bùng nổ, nhưng lịch sử cho thấy bất kỳ sự sụt giảm nào cũng có thể chỉ tồn tại trong ngắn hạn mà thôi!