Ngỡ ngàng trước thủ đoạn dùng AI mạo danh người có uy tín giúp lấy lại tiền bị lừa đảo

Mới đây, luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật ANVI, Ủy viên Thường vụ, Trưởng ban Tư vấn và Phản biện chính sách, Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam (VACD) bị các đối tượng lừa đảo mạo danh hoặc lợi dụng hình ảnh để quảng cáo dịch vụ " hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa”, hòng lừa nạn nhân thêm một lần nữa. Để hiểu rõ hơn các chiêu trò tinh vi của bọn tội phạm, chúng tôi giới thiệu bài viết của luật sư Trương Thanh Đức xung quanh vấn đề này.

Tôi đã bị mạo danh khá nhiều lần với những kiểu khác nhau. Mấy năm trước, còn bị một trang Facebook giả mạo y chang mọi thông tin. Tôi cứ đăng gì là lập tức trang đó đăng lại nguyên xi, chỉ khác mỗi dấu hiệu là Facebook của tôi có tích xanh (dấu xác nhận chính chủ).

Gần đây, tôi bị một số trang Facebook mạo danh hoặc lợi dụng hình ảnh rồi hứa hẹn thu hồi tiền cho nạn nhân bị lừa đảo trên mạng. Ngoài trường hợp của tôi, các đối tượng cũng giả mạo nhiều luật sư và công ty luật khác. Thậm chí, họ còn sử dụng công nghệ AI (trí tuệ nhân tạo) dựng nhiều video clip như thật, mà trường hợp của tôi là một đoạn video dài 27 giây chỉ từ duy nhất một bức ảnh bình thường. Chính tôi cũng giật mình với hình ảnh, khẩu hình, giọng nói cứ như của mình.

Việc đầu tiên tôi làm là lập tức cảnh báo trên trang web và Facebook cho mọi người, đồng thời nhờ bạn bè báo cáo để xóa trang giả mạo. Ngăn chặn được sự việc giả mạo mình, nhưng tôi càng hoang mang khi hàng chục trường hợp khác cũng bị giả mạo tương tự; không khỏi giật mình khi họ ngang nhiên đăng thế này: “Liên kết thành công với Cục Tài chính, các ngân hàng và hợp tác với Cục An ninh mạng nhằm kiểm soát-triệt phá các nền tảng online phức tạp hiện nay và mang tài sản về lại cho khách hàng”.




Các đối tượng giả mạo từ luật sư, công ty luật cho đến VAMC (Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam), thậm chí cả Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Bộ Công an). Chúng còn "nổ": “Tự hào là đơn vị đã hỗ trợ thành công hơn 30.000 bộ hồ sơ”. Công thức để các đối tượng dễ dàng lừa đảo là mạo danh các luật sư có ảnh hưởng, uy tín nhất định, nhất là những người hay xuất hiện trên truyền thông và mạng xã hội, cộng với thủ đoạn mồi chài rất hấp dẫn là hỗ trợ hay tư vấn “miễn phí”, “không thu phí”, “phí trả sau”, “không tính bất cứ khoản phí nào cho đến khi chúng tôi giúp bạn lấy lại tiền”... Nếu “con mồi” sa bẫy thì tất cả đều dẫn đến một kết cục giống nhau là mất thêm tiền mà không thể lấy lại được đồng nào đã bị chiếm đoạt trước đó. Một bạn đã gửi cho tôi xem tin nhắn của các đối tượng lừa đảo rằng, chúng đã thu hồi được 27 triệu đồng mà bạn bị lừa trước đó, nếu không nộp "phí" để nhận lại thì chúng sẽ chuyển số tiền này cho Bộ Tài chính(!?). Hiện nay, không có bất kỳ luật sư, công ty luật nào có khả năng thu hồi tiền bị lừa đảo qua mạng, do vậy mọi thông tin quảng cáo kiểu đó đều là lừa đảo.

Chủ tài khoản hay ngân hàng thấy dấu hiệu lừa đảo bị rút mất tiền cũng rất khó ngăn chặn, còn khi tiền đã bị tội phạm chuyển đi thì chỉ còn biết hy vọng mong manh vào kết quả điều tra, xử lý tội phạm của lực lượng chức năng. Ngay khi việc mất tiền vừa mới xảy ra cũng đã rất khó lấy lại, chứ chưa nói đến việc đã xảy ra nhiều ngày, vì khó kiểm soát hoạt động chuyển tiền điện tử chỉ diễn ra trong tích tắc qua nhiều tài khoản hay tài khoản “ma”. Ngân hàng cũng rất khó ngăn chặn và không dễ dàng cung cấp thông tin liên quan đến tài khoản của người khác vì những quy định bảo mật tại Điều 14 về “Bảo mật thông tin”, Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 cùng với nhiều quy định khác. Đáng tiếc là luật mới chỉ đáp ứng được một vế là bảo mật thông tin mà chưa có cơ chế cần thiết, hữu hiệu để phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý tình trạng gian lận, lừa đảo.




Có nhiều dấu hiệu để nhận biết việc lừa đảo thu hồi tiền bị mất trên mạng, đó thường là: Trang mới lập một vài tháng gần đây, kể cả trang có hàng nghìn người thích và theo dõi (nếu lập lâu thì chỉ có ít bài, đã bị sửa tên trang và nội dung); có những bình luận khen ngợi và cảm ơn đã lấy được tiền; có nhiều quản trị viên (trang cá nhân thì thường chỉ của một người); liên quan đến danh tính, hình ảnh luật sư, công ty luật (với nhiều clip dựng bằng trí tuệ nhân tạo); quảng cáo đã xử lý được hàng trăm, hàng nghìn hồ sơ... Để tránh bị lừa đảo qua mạng, người dân phải nêu cao cảnh giác bởi mọi thứ trên mạng đều có thể có nguy cơ bị lừa đảo; cần kiểm tra, xem xét vấn đề một cách cẩn trọng, không phải một lần mà nhiều lần, không phải bằng một mà bằng nhiều biện pháp. Nếu lỡ bị lừa mất tiền, cần nhanh chóng khóa tài khoản, báo cho ngân hàng và cơ quan công an, không thực hiện theo các chỉ dẫn, đe dọa của các đối tượng...