Trader có thể học được gì từ Daniel Kahneman, người từng đạt giải Nobel về Tâm lý học Hành vi?

Xin chào cả nhà!

Sau đây là bài đăng trên trang danielmnke.com của tác giả @danielmnke nhé mọi người...



"Tư duy nhanh và chậm" là cuốn sách đầu tiên tôi đọc về cách ra quyết định của con người. Kể từ đó, tôi đã đọc hàng tá cuốn sách về chủ đề này, nhưng tôi vẫn có thể nói rằng đây là cuốn sách hay nhất mà tôi từng đọc.

Để tôn vinh những trí tuệ tuyệt vời mà tác giả cuốn sách "Tư duy nhanh và chậm" đã cống hiến cho nhân loại, sau đây là 10 bài học sâu sắc nhất từ người từng đạt giải Nobel về Tâm lý học Hành vi năm 2002 - Daniel Kahneman (và người đồng nghiệp thường bị lãng quên của ông, Amos Tversky):

1. Hệ thống 1 và Hệ thống 2

"Hệ thống 1" và "Hệ thống 2" là những thuật ngữ được Kahneman phổ biến rộng rãi để mô tả hai cách suy nghĩ khác nhau của chúng ta.

• "Hệ thống 1" nhanh và trực quan. Chúng ta không nhận ra điều đó, nhưng nó luôn hoạt động trong tâm trí chúng ta.
• "Hệ thống 2" chịu trách nhiệm cho suy nghĩ chậm rãi, có tính toán và thận trọng. Nó kích hoạt khi phản hồi tự động nhanh không thể khắc phục được sự cố hiện tại.

Hầu như tất cả các thiên kiến và phương pháp phỏng đoán mà chúng ta sẽ thảo luận hôm nay đều bắt nguồn từ khi chúng ta đang ở trong “Tư duy theo Hệ thống 1”.

2. Dễ dàng nhận thức (Cognitive Ease)

Đây chính là lý do chính khiến tất cả các thiên kiến sau đây hoạt động hiệu quả.

Đây là trạng thái mong muốn của tâm trí, liên quan đến cảm giác thoải mái.

Hầu hết các quyết định do Hệ thống 1 (suy nghĩ nhanh) đưa ra đều nhằm mục đích duy trì trạng thái dễ dàng nhận thức với càng ít mâu thuẫn nhận thức càng tốt.

3. Tất cả những gì bạn thấy là những gì bạn biết

Khi đưa ra quyết định, bạn chỉ có thể xem xét những gì bạn biết.

Trong hầu hết các trường hợp, phạm vi của mọi khả năng đều lớn hơn nhiều so với phạm vi khả năng mà chúng ta có thể nghĩ tới. Nghịch lý thay, chúng ta càng có ít thông tin (vòng kiến thức của chúng ta càng nhỏ), chúng ta càng tự tin hơn vào các quyết định của mình.

4. Tự tin thái quá

Tuy nhiên, suy nghĩ kỹ lại thì việc quá tự tin khi có ít thông tin hơn nhiều so với khi có nhiều thông tin thực ra không quá nghịch lý. Đó chính xác là điều mà sự dễ dàng nhận thức (cognitive ease) gây ra.

Hệ thống 1 (tư duy nhanh) hoạt động với càng ít thông tin càng tốt để đưa ra kết luận và loại bỏ trạng thái nghi ngờ và không chắc chắn.

5. Thiên kiến xác nhận (Confirmation Bias)

Một thiên kiến khác nuôi dưỡng mong muốn về sự chắc chắn và tự tin trong quyết định của chúng ta chính là thiên kiến xác nhận (confirmation bias).

Thiên kiến này mô tả cách chúng ta lọc thông tin theo hướng phù hợp với những niềm tin hiện có.

Có nhiều cách để đọc cùng một tin tức, và chúng ta thường vô thức diễn giải nó để phù hợp với suy nghĩ của mình.

6. Định hướng (Priming)

Các yếu tố bên ngoài cũng có thể ảnh hưởng đến cách chúng ta cảm nhận một sự vật sự việc. Vì Hệ thống 1 (tư duy nhanh) luôn hoạt động ngay cả khi chúng ta không để ý đến, nên nó cũng bị ảnh hưởng bởi những thứ mà chúng ta không tích cực nhận thức được.

Các nghiên cứu đã chỉ ra tác động của âm nhạc phát nền trong cửa hàng. Khách hàng mua rượu vang trong cửa hàng phát nhạc Pháp có xu hướng mua nhiều rượu vang Pháp hơn so với những khách hàng đến cùng một cửa hàng khi nhạc Ý được phát (họ mua nhiều rượu vang Ý hơn).

Kỹ thuật tương tự cũng được áp dụng với trader. Nếu bạn muốn tập trung hơn trong quá trình phân tích giao dịch, hãy phát nhạc chậm hơn.

7. Lý thuyết Triển vọng (Prospect Theory)

Khi lập danh sách những bài học hay nhất của Daniel Kahneman, tôi không thể bỏ qua Lý thuyết triển vọng! Chính lý thuyết này đã mang lại cho ông giải thưởng tưởng niệm Nobel về khoa học kinh tế.

Lý thuyết Triển vọng có ba điểm chính:

• Chúng ta thường thích một chiến thắng an toàn hơn trong canh bạc có cùng giá trị kỳ vọng.
• Ngược lại, chúng ta lại thích đánh cược với khả năng thua lỗ cao hơn (nhưng vẫn có cùng giá trị kỳ vọng) hơn là chấp nhận thua lỗ chắc chắn.
• Nỗi đau thua lỗ về mặt tâm lý thường mạnh hơn niềm vui từ khoản lợi nhuận có giá trị tương đương (ác cảm về sự mất mát, Loss Aversion).

8. Thiên kiến cam kết (Commitment Bias)

Cam kết được gắn liền với những đặc điểm tích cực như tính nhất quán và trí thông minh. Do đó, chúng ta thường tránh phá vỡ những cam kết đã đưa ra.

Nghĩa là, cam kết càng công khai thì càng có nhiều người biết về nó, và chúng ta càng cam kết với nó hơn. Bạn có thể sử dụng điều này để mang lại lợi ích hoặc bất lợi cho mình tùy thuộc vào cách bạn sử dụng kiến thức này.

9. Thiên kiến do những tác động gần đây (Recency Bias)

Đây là xu hướng coi trọng quá mức các sự kiện gần đây và bỏ qua các xu hướng hoặc xác suất dài hạn. Thiên kiến này cũng có tác động lớn đến tính chu kỳ của thị trường.

• Khi mọi thứ diễn ra tốt đẹp, chúng ta nghĩ rằng chúng sẽ chỉ trở nên tốt hơn mà thôi.
• Khi mọi thứ trở nên tồi tệ, chúng ta nghĩ rằng chúng sẽ chỉ ngày càng tồi tệ hơn.

10. Hiệu ứng sở hữu (Endowment Effect)

Hiệu ứng sở hữu cũng một phần bắt nguồn từ Lý thuyết Triển vọng. Nó mô tả xu hướng chúng ta đánh giá cao hơn những thứ mình sở hữu. Hiệu ứng này liên quan đến Lý thuyết Triển vọng thông qua khía cạnh né tránh thua lỗ. Chúng ta không muốn từ bỏ thứ gì đó đã thuộc về mình, vì vậy chúng ta đánh giá cao tài sản của mình hơn.

Một khía cạnh khác là việc hợp lý hóa các quyết định của chúng ta. Sau khi chi tiền cho một thứ gì đó, chúng ta thường biện minh cho quyết định đó bằng cách tăng giá trị của sản phẩm. Tất nhiên, điều này xảy ra một cách vô thức!

Để tránh mắc phải hiệu ứng sở hữu, trader trước tiên phải có một chiến lược giao dịch rõ ràng, nêu rõ tiêu chí về thời điểm mua và bán. Họ phải hành động có chủ ý để hiểu về tài sản họ đang nắm giữ và những ám ảnh, kỳ vọng của họ đối với tài sản đó.


Đừng quên THẢ TIM, SHARE VÀ COMMENT để ủng hộ mình nhiều hơn nữa nhé!! Nice day cả nhà