Học Phân tích Kỹ thuật chuẩn CMT (Hồi II - Chương 10): Cấu trúc của Mô hình Nến

Một câu ngạn ngữ Nhật Bản nói rằng: "Nếu không có mái chèo, bạn không thể điều khiển một chiếc thuyền". Phần này sẽ cung cấp mái chèo, giúp bạn hiểu và xây dựng nền tảng của biểu đồ Nến. Chúng ta sẽ tìm hiểu cấu trúc thực tế của một thanh Nến, với các thành phần giống như: giá cao nhất, giá thấp nhất, giá mở cửa và giá đóng cửa. Chúng ta cũng sẽ đi sâu vào các ứng dụng cơ bản nhất của biểu đồ Nến và bắt đầu khai thác sức mạnh của biểu đồ Nến.

Trong phần này, bạn sẽ học được những kiến thức sau:

■ Cách xác định các thành phần của 1 mô hình Nến riêng lẻ
■ Cách phân biệt giữa thân và bấc nến
■ Cách xây dựng một mô hình Nến

Các thuật ngữ chính cần ghi nhớ:

■ Thân nến
■ Thân trắng
■ Thân đen
■ Bấc trên
■ Bấc dưới

Các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng 3 loại biểu đồ cơ bản: biểu đồ đường (line), biểu đồ thanh (bar) và biểu đồ nến (candlestick). Biểu đồ điểm và số (point & figure) là một lựa chọn khác, nhưng chúng không hiển thị giá cao, thấp, mở cửa hoặc đóng cửa của phiên. Biểu đồ đường được tạo thành từ các điểm thường biểu thị giá đóng cửa của một tài sản, được kết nối với nhau bằng một đường duy nhất. Trong khi đó, biểu đồ nến thì giống như biểu đồ thanh, bao gồm giá cao nhất, giá thấp nhất, giá mở cửa và giá đóng cửa của phiên hôm đó. Điều này cung cấp cho chúng ta một bức tranh nhanh chóng và đầy đủ về hành động giá của cổ phiếu và biểu thị tâm lý thị trường.


Thân Nến - phần hình chữ nhật của Nến - biểu thị phạm vi giữa giá mở cửa và giá đóng cửa. Thân nến màu trắng (hoặc xanh, hoặc bất kỳ màu gì mà bạn lựa chọn) cho chúng ta biết rằng giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa vì đỉnh của thân nến trắng là giá đóng của phiên và đáy của thân nến trắng là giá mở của phiên đó. Thân nến màu đen (hoặc đỏ, hoặc bất kỳ màu gì mà bạn lựa chọn) cho thấy giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa. Đáy của thân nến đen là giá đóng cửa, và đỉnh của thân nến đen là giá mở. 1 cây Nến có thể đại diện cho hành động giá trong bất kỳ khung thời gian nào, từ 1 phút đến 1 tháng.

Các đường thẳng đứng nằm bên trên và bên dưới thân nến được gọi là bấc trên và bấc dưới của nến. Đỉnh của bấc trên là mức giá cao nhất của phiên giao dịch; đáy của bấc dưới là mức giá thấp nhất của phiên. Mô hình Nến cũng sử dụng các dữ liệu giống như biểu đồ thanh, nhưng màu sắc của thân nến và bấc nến có vẻ bề ngoài trực quan, sinh động hơn nên truyền tải thông tin về phe thắng thế giữa bên mua và bên bán nhanh hơn. Chẳng hạn, khi thân nến màu đen, điều đó có nghĩa là giá đóng cửa nằm dưới giá mở cửa. Nó cung cấp cho bạn một bức tranh tức thì về việc hôm nay thị trường tích cực hay tiêu cực. Đây là điểm lợi mà biểu đồ thanh không có được.



Hình minh hoạ bên trên cho thấy cấu tạo cơ bản của biểu đồ Nến. Khi quan sát cây Nến (A), bạn có thể rút ra nhanh những thông tin sau: Cổ phiếu XYZ mở cửa ở mức giá 30 và đóng ở mức giá 35; trong phiên, giá đạt mức cao nhất là 37 và mức thấp nhất là 29; tâm lý thị trường trong phiên hôm đó là tích cực. Ngược lại, khi quan sát cây Nến (B), chúng ta rút ra: XYZ mở ở mức 35, đóng ở mức 30, và đạt mức cao nhất là 37 và mức thấp nhất là 29; tâm lý thị trường hôm đó là tiêu cực.

Cũng tương tự như biểu đồ thanh, mỗi cây Nến biểu tượng cho một khung thời gian cụ thể. Trên biểu đồ khung tuần, mỗi Nến đại diện cho một tuần; trên biểu đồ khung ngày, mỗi nến đại diện cho một ngày; và trên biểu đồ 15 phút, mỗi Nến đại diện cho một đơn vị thời gian 15 phút.

Một trong những lợi ích quan trọng nhất của việc sử dụng biểu đồ Nến là chúng đưa ra những bức tranh tức thời về cảm nhận của các nhà giao dịch và nhà đầu tư về một cổ phiếu hoặc thị trường nhất định. Một thân nến dài, mạnh mẽ sẽ cho thấy thị trường đang nghiêng về phía tăng hoặc giảm.

Hãy lưu ý thân nến dài, màu trắng trong cây nến A. Thân Nến màu trắng thể hiện giá đóng cửa cao hơn nhiều so với giá mở cửa (trong trường hợp này là 5 điểm), cho thấy tâm lý thị trường cực kỳ tích cực hoặc lạc quan. Tương tự, thân Nến dài, màu đen, với giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa cho thấy tâm lý thị trường là tiêu cực hoặc nghiêng về phía giảm giá. Bấc trên của Nến A cho bạn biết rằng áp lực mua đã đẩy giá cổ phiếu XYZ lên mức cao nhất là 37. Mặc dù cổ phiếu đóng cửa tương đối cao trong phiên, nhưng phe mua không thể giữ nó ở mức 37 cho đến khi đóng cửa. Bóng dưới cho thấy áp lực bán đã đẩy cổ phiếu xuống mức thấp nhất là 29; tuy nhiên, phe mua đã nhảy vào và đẩy giá đóng cửa ở mức 35, cao hơn 6 điểm so với mức thấp nhất.

Người Nhật rất coi trọng những khoảng thời gian quan trọng này vì chúng liên quan trực tiếp đến ngày giao dịch hôm đó. Cũng như hầu hết các nhà phân tích phương Tây, họ tin rằng giờ giao dịch đầu tiên thường tạo nên “giai điệu” cho phiên giao dịch hôm đó. Người Nhật có câu ngạn ngữ rằng: "Giờ đầu tiên của buổi sáng là bánh lái của cả ngày."

Khi mở cửa, thị trường đã hấp thụ và tiêu hóa các sự kiện diễn ra sau khi phiên trước đó đóng cửa. Kết quả là thị trường thường biến động mạnh trong khoảng thời gian này. Tác động và phản ứng của thị trường có thể gây ra những thay đổi cơ bản về giá cổ phiếu, hoặc thậm chí toàn bộ nhóm ngành. Đến cuối giờ, sự nhộn nhịp của thị trường có thể lắng xuống một chút và cung cấp cho những người tham gia thị trường một điểm tham chiếu để đưa quyết định.

Một câu ngạn ngữ về thị trường của Mỹ cho rằng: “Những nhà giao dịch nghiệp dư quan tâm tới giá mở cửa của thị trường, trong khi những nhà giao dịch chuyên nghiệp chỉ quan tâm đến giá đóng cửa”. Mặc dù giả định rằng giá mở cửa chỉ dành cho những người mới, nhưng sự thật là thời điểm đóng cửa của một ngày cũng là 1 thời điểm nặng nề về mặt cảm xúc. Tại giờ cuối cùng trước khi đóng cửa, nhiều nhà giao dịch sẽ tiến hành điều chỉnh vị thế của họ. Đây là thời điểm mà các nhà giao dịch, nhà đầu tư và nhà quản lý quỹ quyết định có nên giữ vị thế qua đêm hay không. Vì thế, đây cũng là thời điểm giá biến động không ổn định - nó được thúc đẩy bởi những cảm xúc mạnh mẽ và khối lượng giao dịch tăng cao.

Vì cả giờ mở cửa và giờ đóng cửa có thể là những khoảng thời gian hỗn loạn, nên nếu bạn chọn tham gia vào những thời điểm này, hãy nhớ thận trọng và kỷ luật.

Trong phần tiếp theo, chúng ta sẽ thảo luận về một trong những ứng dụng quan trọng nhất của biểu đồ Nến: cung cấp cho bạn những dấu hiệu sớm cho thấy xu hướng có thể đang thay đổi. Cho dù đó là một xu hướng lớn hay một xu hướng ngắn hạn, trung hạn, mô hình Nến vẫn sẽ cung cấp những manh mối mạnh mẽ cho thấy phe mua hay phe bán đang kiểm soát thị trường và ngược lại.